Μιλήσαμε με τους ανθρώπους της Φαιναρέτης, της μη κερδοσκοπικής εταιρίας που παρέχει ουσιαστική βοήθεια στις έγκυες γυναίκες.
ΤΟΥ ΒΥΡΩΝΑ ΚΡΙΤΖΑ
Την ξέρουν τη δουλειά... Έχουν εξυπηρετήσει πάνω από 4.000 έγκυες γυναίκες, λεχωίδες και τις οικογένειες αυτών. Η πλειοψηφία των εγκύων στην Ελλάδα, όμως, δεν γνωρίζουν καν για τους ανθρώπους της ΦΑΙΝΑΡΕΤΗΣ.
Πρόκειται για μια αστική, μη κερδοσκοπική εταιρία που ενημερώνει για την πρόληψη, την έγκαιρη ανίχνευση και την αντιμετώπιση των περιγεννητικών ψυχικών διαταραχών (perinatal mental disorders) που μπορεί να εμφανιστούν στην περίοδο της κύησης και το πρώτο διάστημα μετά τον τοκετό (επιλόχειες διαταραχές).
Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να αντιμετωπίζει προβλήματα μια έγκυος. Συμβαίνει δίπλα μας, ακόμα κι αν δεν το μαθαίνουμε: Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, στις αναπτυγμένες χώρες, το 10% των εγκύων και το 13% των νέων μητέρων υποφέρουν από ψυχικά προβλήματα, κυρίως κατάθλιψη ή αγχώδεις διαταραχές. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, τα ποσοστά ανεβαίνουν στο 15.6% για τις έγκυες και στο 19.8% για τις νέες μητέρες.
Όμως ο ρόλος της ΦΑΙΝΑΡΕΤΗΣ, εκτός από το να αφυπνίσει ή να θεραπεύσει, είναι να ενημερώσει και να καθησυχάσει. Εξ άλλου, σύμφωνα με τα υπάρχοντα επιδημιολογικά στοιχεία για την Ελλάδα, το 50-85% των νέων μητέρων αναπτύσσουν μια ήπιας έντασης και παροδική μορφή επιλόχειας δυσφορίας (baby blues), που διαρκεί περίπου δύο εβδομάδες και που δεν πρέπει να ταυτίζεται με την κατάθλιψη.
Εμείς εδώ στο JOY, έχοντας κάποιες απορίες, αναζητήσαμε τους ανθρώπους της ΦΑΙΝΑΡΕΤΗΣ για να μας τις λύσουν. Αρχικά απευθυνθήκαμε στη μαία Μαρία Δάγλα, Πρόεδρο Δ.Σ. και καθηγήτρια Εφαρμογών Τμήμα Μαιευτικής στο TEI ΑΘΗΝΑΣ:
Τι σας έδωσε το έναυσμα για τη δημιουργία αυτής της οργάνωσης, πίσω στο 2006; Η ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ ξεκίνησε ως μια πρωτοβουλία μαιών. Θέλοντας να αντιδράσουμε στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η εγκυμοσύνη στη χώρα μας, π.χ. στις πολυάριθμες «απαραίτητες» εξετάσεις, στις απαγορεύσεις και συμβουλές που παραπέμπουν σε μια γυναίκα που είναι «άρρωστη» και όχι σε μια έγκυο, στην επικράτηση της αίσθησης ότι θα πρέπει να υπάρξει ιατρική παρέμβαση (το περιβόητο «ραντεβού») για να ξεκινήσει και να εξελιχθεί μια φυσιολογική διαδικασία όπως ο φυσιολογικός τοκετός. Επίσης, παίρνοντας παράδειγμα τη μαιευτική και ψυχολογική υποστήριξη που προσφέρεται στις γυναίκες στην εγκυμοσύνη και τη λοχεία σε άλλες χώρες και έχοντας αντιληφθεί τη μοναξιά που βιώνουν πολλές γυναίκες την αντίστοιχη περίοδο στην Ελλάδα, σκεφθήκαμε να αναπτύξουμε καινοτόμα προγράμματα και δράσεις που θα συνεισφέρουν στη σωματική και ψυχική υγεία της γυναίκας, του συντρόφου και του παιδιού.
Tι είναι αυτό που σας λένε οι περισσότερες γυναίκες όταν έρχονται σε επαφή μαζί σας; Οι περισσότερες γυναίκες επιδιώκουν να λάβουν απαντήσεις για τον τοκετό, να μάθουν πώς να προετοιμασθούν γι’ αυτόν, ενδιαφέρονται πολύ να ενημερωθούν για τον μητρικό θηλασμό και την προσαρμογή και φροντίδα του νεογέννητου. Υπάρχουν βέβαια και γυναίκες που νιώθουν ότι έχουν πιεστεί την περίοδο της εγκυμοσύνης, ανησυχούν για την εξέλιξη του τοκετού ή αντιμετωπίζουν σημαντικά κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα, που δεν τους επιτρέπουν να βιώσουν την εγκυμοσύνη όπως την φαντάζονταν.
Γιατί έρχονται σε εσάς και πότε πιστεύετε ότι πρέπει να έρχονται σε εσάς; Η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών αλλά και των ανδρών, που μαθαίνουν για μας κυρίως από άλλες εξυπηρετούμενες μας, ζητούν να ακούσουμε τις ανησυχίες, τους φόβους και τις αγωνίες τους σε μια περίοδο της ζωής τους που βιώνουν πολλές αλλαγές. Επιθυμούν να λάβουν επιστημονικές και έγκυρες απαντήσεις στις απορίες τους, να διασταυρώσουν τις πληροφορίες που λαμβάνουν από άλλους επαγγελματίες υγείας ή άλλες πηγές (όπως το διαδίκτυο) και να τους αφιερωθεί χρόνος προκειμένου να συζητήσουν ό,τι θεωρούν σημαντικό. Επειδή κάθε ζευγάρι στην εγκυμοσύνη βρίσκεται σε μια μεταβατική και ευαίσθητη φάση της ζωής του, έχει ανάγκη να λάβει σωστή ενημέρωση και οφείλει να προετοιμαστεί, τόσο για τον τοκετό αλλά και για τους νέους ρόλους που καλείται να αναλάβει. Ενθαρρύνουμε κάθε ζευγάρι να λάβει συμβουλευτική και υποστήριξη από τη ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ από την αρχή της κύησης, η οποία θα συνεχιστεί στη λοχεία και μετά τον τοκετό. Στόχος μας δεν είναι μόνο η υποστήριξη της εγκύου και της λεχωίδας αλλά η ομαλή μετάβαση και η προσαρμογή ολόκληρης της οικογένειας.
Στη συνέχεια απευθυνθήκαμε στη Δέσποινα Καραγιάννη, κλινική ψυχολόγο και επιστημονική υπεύθυνη του Κέντρου Ημέρας για τη Φροντίδα της Ψυχικής Υγείας της Γυναίκας (επιλόχεια διαταραχή):
Γιατί μια γυναίκα η οποία θέλει πολύ να αποκτήσει παιδί, κινδυνεύει να αντιμετωπίσει ψυχική διαταραχή κατά την εγκυμοσύνη ή μετά τον τοκετό; Η αιτιολογία των περιγεννητικών ψυχικών διαταραχών είναι πολυπαραγοντική και περιλαμβάνει ψυχολογικούς, κοινωνικούς και οργανικούς παράγοντες. Οι περισσότερες έρευνες συγκλίνουν σε ψυχοκοινωνικά κυρίως αίτια. Οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν κάποια ψυχική διαταραχή, είναι όσες εμφανίζουν συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης ήδη από την εγκυμοσύνη, όσες είχαν κάποια ψυχική διαταραχή στο παρελθόν, αυτές που αντιμετωπίζουν προβλήματα στη σχέση με τον σύντροφό τους ή και δεν έχουν υποστήριξη από τους γονείς τους. Σε μια περίοδο που όλα αλλάζουν, το σώμα, οι σχέσεις, οι προτεραιότητες, οι ευθύνες, σε μια περίοδο που η γυναίκα έχει μειωμένη αντοχή, νιώθει εξαντλημένη και χρειάζεται υποστήριξη, συχνά έρχονται στην επιφάνεια τα «προβληματικά» σημεία της σχέσης με τον σύντροφό της, με τους γονείς της, με τον ίδιο της τον εαυτό. Στον βαθμό που νιώθει τον εαυτό της ανεπαρκή, η γυναίκα αναμετριέται με το πρότυπο της ιδανικής μητέρας που φαντάζεται, και αποτυγχάνει. Αυτό της δημιουργεί θλίψη, άγχος και ενοχές, που είναι τα πιο συχνά συμπτώματα.
Θα συμβουλεύατε μια έγκυο γυναίκα να αναζητήσει βοήθεια από την οργάνωσή σας προληπτικά ή μόνο όταν αντιμετωπίσει κάποιο σύμπτωμα; Με άλλα λόγια, θεωρείτε πως είναι απαραίτητη η βοήθειά σας, ή γίνεται απαραίτητη όταν προκύψουν προβλήματα; Ενθαρρύνουμε ιδιαιτέρως τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν επίμονα συμπτώματα, όπως για παράδειγμα θλίψη, άγχος ή επίμονες δυσάρεστες σκέψεις, να απευθύνονται στη ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ. Επιπλέον, οποιαδήποτε γυναίκα που διανύει την περιγεννητική περίοδο, και ο σύντροφός της μπορούν να απευθυνθούν στους επαγγελματίες υγείας της ΦΑΙΝΑΡΕΤΗΣ για να ενημερωθούν και να επωφεληθούν από τις παρεχόμενες υπηρεσίες, είτε αντιμετωπίζουν κάποια συμπτώματα είτε όχι. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας οι επαγγελματίες υγείας διενεργούν προληπτικό έλεγχο και εντοπίζουν τις γυναίκες που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση ψυχικών διαταραχών. Ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή όχι συμπτωμάτων ψυχικής διαταραχής, οι γνώσεις που αντλούν οι νέοι γονείς από τη συμμετοχή στα προγράμματα της οργάνωσής μας και η υποστήριξη που λαμβάνουν, τους βοηθούν να αναλάβουν τον νέο τους ρόλο με λιγότερο άγχος και μεγαλύτερη αίσθηση ασφάλειας και προσωπικής επάρκειας.
Η ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ λειτουργεί την Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης της Ψυχικής Υγείας της Εγκύου και της Νέας Μητέρας - 210-9319054 - από Δευτέρα έως Παρασκευή, 9:00πμ – 9.00μμ, η οποία στελεχώνεται από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας (ψυχολόγους και μαίες).
Δες και το όμορφο animation βιντεάκι που έφτιαξανγια τη ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ οι ODD BLEAT, για το οποίο βραβεύτηκαν πρόσφατα στα ΕΒΓΕ 2015, στην κατηγορία Animation /Motion Graphics: