Περιπτώσεις που μία γυναίκα δεν μπορεί να φτάσει στον οργασμό ή απλώς δεν έχει καμία επιθυμία για σεξ είναι συνήθεις. Δεν είναι όμως οι μοναδικές καταστάσεις που ταλαιπωρούν τη γυναίκα και μειώνουν τη σεξουαλική της απόλαυση. Υπάρχει και μία άλλη κατηγορία σεξουαλικών δυσλειτουργιών, οι διαταραχές του πόνου, που επιβαρύνουν εξίσου τη σεξουαλική ζωή της και συχνά ο πόνος ίσως να συνδυάζεται και με τις αρχικές δυσλειτουργίες.
Πιο συγκεκριμένα, κατά τη σεξουαλική επαφή η γυναίκα μπορεί να νιώσει πόνο που, τις περισσότερες φορές, έχει ψυχολογική αιτιολογία. Ο πόνος αυτός μπορεί να εμφανιστεί πριν (στα προκαταρκτικά παιχνίδια), κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά τη διείσδυση του πέους στον κόλπο. Υπάρχει, παρόλα αυτά, και μία μερίδα γυναικών που πονούν και μόνο στη σκέψη της διείσδυσης του πέους στον κόλπο τους.
Η ύπαρξη των διαταραχών του πόνου, σύμφωνα με σύγχρονες μελέτες, συνεχίζεται και δεν είναι κάτι που μία γυναίκα εύκολα θα πει, παρά το ενδιαφέρον που δείχνουν τόσο οι γυναικολόγοι όσο και οι ψυχολόγοι σεξουαλικής υγείας. Ο κολεόσπασμος και η δυσπαρεύνια είναι οι δύο τύποι αυτών των διαταραχών. Αν και δεν παρουσιάζονται μόνο σε γυναίκες, είναι σημαντικά μεγαλύτερο το πλήθος γυναικών που βασανίζονται από αυτές. Ως συνέπεια, νιώθουν πως είναι «ελαττωματικές», πως «κάτι δεν πάει καλά», δυσανασχετούν και δεν ξέρουν πώς να το διαχειριστούν. Με τις άσχημες αυτές σκέψεις, το δυσάρεστο συναίσθημα και τη μπερδεμένη συμπεριφορά, το πρόβλημα μεταφέρεται στο ζευγάρι και εκτός του κρεβατιού.
Κολεόσπασμος (κολπικός σπασμός)
Αναφερόμενοι στον κολεόσπασμο εννοούμε τις ανεξέλεγκτες συσπάσεις των μυών του κόλπου που καθιστούν αδύνατη την είσοδο του πέους στον κόλπο. Δεν πρόκειται για έναν εκούσιο σπασμό, καθώς η γυναίκα επιθυμεί να έρθει σε σεξουαλική επαφή με τον σύντροφό της, όμως δεν μπορεί λόγω του πόνου που βιώνει. Πόνος και τσούξιμο στην περιοχή των γεννητικών οργάνων είναι τα χαρακτηριστικά συμπτώματα που συνοδεύουν τον κολπικό σπασμό. Η συγκεκριμένη σεξουαλική δυσλειτουργία παρουσιάζεται κυρίως σε γυναίκες νεαρές σε ηλικία, κυρίως σε εκείνες που είναι παρθένες. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η γυναίκα βασανίζεται από τον κολεόσπασμο είναι μεγαλύτερης ηλικίας, ακόμη και παντρεμένη.
Οι λόγοι που προκαλούν τον κολεόσπασμο είναι οργανικοί ή/και ψυχολογικοί. Αναφορικά με τα οργανικά αίτια αναφέρονται κυρίως προβλήματα του παρθενικού υμένα (όπως ο άκαμπτος υμένας), στένωση ή ατροφία του κόλπου, τραύματα μετά από χειρουργική επέμβαση στον κόλπο, φλεγμονές, κακώσεις, όγκοι της πυέλου ή και κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Τα ψυχολογικά αίτια, κατά τους ειδικούς, είναι και οι κύριοι λόγοι εμφάνισης του κολπικού σπασμού. Σκέψεις και αντιλήψεις που θέλουν τη σεξουαλική δραστηριότητα ως αμάρτημα και «βρωμιά» και σαν…αντρική υπόθεση, ελλιπείς γνώσεις σχετικά με το σώμα και τη σεξουαλικότητα του ατόμου, κακή σχέση με τον σύντροφο ή και κάποιο τραυματικό γεγονός, όπως η σεξουαλική κακοποίηση.
Δυσπαρεύνια
Ο έντονος και επίμονος πόνος στην περιοχή των γεννητικών οργάνων ονομάζεται δυσπαρεύνια. Η εμφάνιση του πόνου είναι πιθανό να συμβεί πριν, κατά τη διάρκεια ή και ακόμα μετά τη σεξουαλική συνεύρεση. Η έναρξη του προβλήματος δεν είναι εύκολο να οριστεί καθώς μία γυναίκα μπορεί να βιώνει τον πόνο αυτό από την έναρξη της σεξουαλικής της ζωής ή και σε κάποια μελλοντική περίοδο της ζωής της. Τα είδη στα οποία διαχωρίζεται η δυσπαρεύνια από τους ειδικούς είναι δύο: η γενικευμένη δυσπαρεύνια (η γυναίκα πονά σε κάθε σεξουαλική της επαφή) και η περιστασιακή (η γυναίκα πονά σε κάθε σεξουαλική της επαφή με κάποιον συγκεκριμένο ερωτικό σύντροφο).
Πίσω από τη δυσπαρεύνια οι παράγοντες που βρίσκονται είναι και πάλι οργανικοί και/ή ψυχολογικοί. Πιο συγκεκριμένα, στους οργανικούς παράγοντες είναι η ύπαρξη κολπίτιδας, τραχηλίτιδας ή κάποιας ορμονικής διαταραχής. Αναφορικά με τους ψυχογενής λόγους, στο επίκεντρο είναι και πάλι οι αντιλήψεις της γυναίκας σχετικά με το σεξ καθώς επίσης συναίσθημα ντροπής και κακή εικόνας σώματος, άγχος και κακή σχέση με τον σύντροφο.
Ο σύντροφός της
Αποδέκτες των διαταραχών του πόνου δεν είναι μόνο η γυναίκα, είναι και ο σύντροφός της. Η πραγματικότητα είναι πως πολλά ζευγάρια δεν ήξεραν πώς να αντιμετωπίσουν τον κολεόσπασμο ή την δυσπαρεύνια, οι αλλοιώσεις στη σχέση τους δεν άργησαν να έρθουν και στο τέλος κατέληξαν να μείνουν μόνοι. Τα συναισθήματα που χαρακτηρίζουν τον άντρα μίας γυναίκας με δυσπαρεύνια ή κολεόσπασμο είναι ο θυμός και η αίσθηση της ματαίωσης. Βιώνει την απόρριψη από τη σύντροφό του με την οποία και δεν μπορεί να έχει σεξουαλική ζωή. Από την άλλη, η γυναίκα που ταλαιπωρείται από μία διαταραχή του πόνου, είναι παγιδευμένη και απογοητευμένη με την κατάστασή της. Είναι λοιπόν εμφανές πως και οι δύο σύντροφοι βιώνουν την αρνητική επιρροή της δυσλειτουργίας αλλά με διαφορετικό τρόπο. Η γυναίκα λοιπόν που είναι εγκλωβισμένη σε μία τέτοια δυσλειτουργία οφείλει να γνωρίζει πως υπάρχει θεραπεία που θα την απελευθερώσει εκείνη, τον σύντροφό της και τη σεξουαλικότητά τους.
*Από την Αγγελική Τζάνου, BSc Ψυχολογία - MSc Ψυχολογία Υγείας, Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία, Sex Therapy (6972586625 – antzanou@gmail.com)