Στη διάρκεια της ενήλικης ζωής σου, συχνά θα έρθεις αντιμέτωπη με καταστάσεις (και ανθρώπους) που σου ζητούν κάτι που ξεπερνά τα προσωπικά σου όρια και δυνατότητες. Είτε στο γραφείο, είτε στην παρέα, είτε στο σπίτι, μερικές φορές είναι πιο εύκολο να πεις «ναι» και να βάλεις στην άκρη τα δικά σου θέλω, παρά να ορθώσεις το ανάστημά σου και να πεις «όχι», ιδιαίτερα αν είσαι από αυτούς τους ανθρώπους που θέλουν να ευχαριστούν τους άλλους. Τι συμβαίνει όμως με σένα;
«Δε ξέρω πώς τα κατάφερα πάλι και με τουμπάρανε. Ένιωθα πως είναι το καθήκον/η δουλεία μου. Δεν ήθελα να δυσαρεστήσω κανένα. Είμαι ψυχοπονιάρα μωρέ…»
Μήπως ανήκεις κι εσύ στα άτομα που έχουν κάνει αμέτρητες φορές τις παραπάνω σκέψεις, μόνο και μόνο για να δεις τον εαυτό σου να βράζει στο ζουμί του επειδή δεν κατάφερες να πεις «όχι» σε κάτι που πραγματικά δεν ήθελες; Όμως τότε ήταν αργά για να πάρεις πίσω τη συμφωνία, κι έτσι σκύβεις το κεφάλι κατηγορώντας τον εαυτό σου για την έλλειψη θάρρους και αποφασιστικότητας που από «ψυχοπονιάρα» σε μετέτρεψε σε «τα-κάνω-όλα-και-συμφέρω»;
Μην ανησυχείς, (δυστυχώς) πολλοί είναι οι άνθρωποι που δυσκολεύονται να οριοθετηθούν και μάλιστα, πολλοί περισσότεροι απ’ όσο θα νόμιζες. Αμέτρητοι άνθρωποι βρίσκονται μονίμως «καπελωμένοι» από υποχρεώσεις και αγγαρείες, τις οποίες αδυνατούν να αρνηθούν, από το «πάρε ένα ακόμη κομματάκι σοκολατόπιτα, άντε καλέ που κάνεις δίαιτα, εγώ για σας την έφτιαξα!» και το «θα ήθελα να αναλάβεις το “τάδε” project, ναι ξέρω πως είναι για το σαββατοκύριακο, αλλά δε θα σου πάρει πολύ ώρα», μέχρι την κολλητή σου που σε παίρνει με “άγριες” διαθέσεις για ποτό και ξενύχτι, όταν το μόνο που θα ήθελες είναι να μουλιάσεις σε μια μπανιέρα καυτό νερό, να πάρεις αγκαλιά τη γάτα σου κι ένα ποτήρι κρασί και να ξεκινήσεις σαββατοκυριακάτικο μαραθώνιο της αγαπημένης σου σειράς.
Για αρχή πρέπει να κατανοήσεις τους λόγους που αδυνατούσες μέχρι στιγμής να το κάνεις κι αυτοί συνήθως ξεκινάνε από την παιδική ηλικία, που όταν αρνιόσουν να συμμορφωθείς με τα όσα σου ζητούσαν οι γονείς σου, αμέσως φόραγες την ταμπέλα του «κακού παιδιού» και εισέπραττες την απόρριψη και την αποδοκιμασία. Ασυνείδητα, ακολουθείς το ίδιο μοτίβο και στην ενήλικη ζωή σου.
Καταλήγεις να συμβιβάζεσαι και να λες «ναι» επειδή υποσυνείδητα:
-Νομίζεις ότι διαφωνώντας με τον άλλο θα χάσεις την αποδοχή/αγάπη/συμπάθειά του.
-Φοβάσαι πως δεν θα σου ξαναπαρουσιαστεί η ευκαιρία αν δεν την «αρπάξεις» τώρα
-Προσπαθείς να αποφύγεις την αντιπαράθεση/δικαιολόγηση/σύγκρουση.
Γιατί είναι σημαντικό να μάθεις να λες «όχι»:
Θα νιώσεις πιο ικανή, πιο σταθερή, πως έχεις τη δική σου γνώμη και άποψη. Θα νιώσεις ανακούφιση και ηρεμία, σκεφτόμενη πως έβαλες τα όριά σου και δεν άφησες τους άλλους να επιβάλουν τα δικά τους θέλω πάνω από τα δικά σου θέλω και μπορώ. Όσο για τον φόβο της απόρριψης από τους άλλους, πρέπει να έχεις στο μυαλό σου ότι ακόμα και αν προσωρινά δημιουργηθεί δυσφορία ή ένταση, αυτή μακροπρόθεσμα μπαίνει σε πιο στέρεη βάση, αφού στηρίζεται στην ειλικρινή επικοινωνία και γίνεται πιο ισότιμη.
Ο 10λογος του "Όχι": Η τέχνη της άρνησης σε 10 έξυπνα tips:
1. Άκου το αίτημα του άλλου με προσοχή και ευγένεια, χωρίς να τον διακόψεις. Βεβαιώσου ότι καταλαβαίνεις απόλυτα τι σου ζητά. Μπορεί να είναι πιο δύσκολο ή και πιο εύκολο απ’ ό,τι σου φάνηκε αρχικά.
2.Βρες μια φράση-κλειδί η οποία θα σου δίνει έξτρα χρόνο ώστε να σκεφτείς αν πραγματικά θέλεις και μπορείς να το κάνεις. Για παράδειγμα, «επειδή πρέπει να τελειώσω κάτι άμεσα, να σου απαντήσω σε λίγο;»
3.Μέχρι να αποφασίσεις τι θα απαντήσεις, σκέψου πώς θα νιώσεις. Εικονοποίησε το «μετά». Θα νιώσεις καλά ή θα φορτωθείς με πράγματα που δεν μπορείς να αντέξεις; Μήπως τελικά τα βάλεις με τον εαυτό σου που δεν έδωσες προτεραιότητα σε εκείνο το οποίο εσύ ήθελες πραγματικά..;
4.Εξέφρασε την άρνησή σου όσο πιο απλά γίνεται, με σταθερό και ήρεμο τόνο, χωρίς να ταραχτείς.
Μη νιώσεις υποχρεωμένη να εξηγήσεις τους λόγους αν δεν θες. Αν ο άλλος επιμένει, μπορείς να χρησιμοποιήσεις μια φράση πασπαρτού όπως «έχω γεμάτο πρόγραμμα», άλλαξε θέμα ή προφασίσου μια δικαιολογία και απομακρύνσου.
5.Αν χρειαστεί να δώσεις μια εξήγηση για την άρνησή σου, κάν’ το όσο πιο απλά γίνεται. Δεν χρειάζεται να επινοήσεις τις πιο ατράνταχτες δικαιολογίες («έχω την πεθερά μου στο νοσοκομείο», «το σπίτι πλημμύρισε»), που μπορεί και να σε βγάλουν ψεύτρα (και που επιπλέον σε μειώνουν, γιατί καταφεύγεις σε ψέματα αντί να διεκδικήσεις ένα δικαίωμα που ποτέ δεν έπαψε να είναι δικό σου).
6.Μείνε σταθερή αλλά και ανοιχτή. Αντί να πεις ορθά-κοφτά όχι, αντιπρότεινε μια εναλλακτική. «Δεν μπορώ να το αναλάβω αυτό, αλλά πιστεύω ότι μπορεί να σε βοηθήσει ο τάδε συνάδελφος» ή «τώρα δεν έχω χρόνο, αλλά θα μπορώ την άλλη εβδομάδα».
7.Αν ο άλλος δεν θέλει να δεχτεί την απάντησή σου, πες του ότι έχετε πάρει την απόφασή σου και δεν θα την αλλάξεις. Αν εκείνος θυμώσει, διατήρησε την ψυχραιμία σου και μην παρασυρθείς σε άλλου είδους συζητήσεις.
8.Ποτέ μη λες «ναι» με την προοπτική μετά να «κρεμάσεις» τον άλλο βρίσκοντας 1000 και μία δικαιολογίες, ενώ εξαρχής η πρόθεσή σου ήταν να μην κάνεις αυτό που δέχτηκες.
9.Αν δεν νιώθεις άνετα να το αρνηθείς καταπρόσωπο, πες το τηλεφωνικά ή στείλε ένα sms ή έναe-mail. Σε αυτήν την περίπτωση, μπορείς να έχεις γραμμένη από πριν την άρνησή σου σε ένα χαρτί, ώστε να μην... κομπλάρεις.
10.Μην αφήνεις περιθώρια τύπου «δεν ξέρω, ίσως αν... θα μπορούσα να...», ο άλλος πιθανότατα θα νιώσει πως είσαι ευάλωτη και να προσπαθήσει να σε πιέσει με μια λύση που ικανοποιεί το αίτημά του. Αντίθετα, αν δηλώσεις την άρνησή σου με ευγένεια μεν, αλλά και σαφήνεια δε, τα περιθώρια να επιμείνει στενεύουν. Τα περιθώρια όμως να είσαι εσύ καλά αυξάνονται κατακόρυφα!
Μαριλίνα Μπακούρη